Makkelijke Linuxtips: Problemen met beeld oplossen

Zo repareert u het beeld (de grafische omgeving) in Linux Mint:

Inhoud van deze pagina:

Geen beeld

1. Krijgt u geen bureaublad te zien, maar slechts een zwart scherm met daarop boodschappen in witte letters? Dan kunt u het normale grafische beeld op vier manieren proberen te herstellen:

Beeld in de uitprobeersessie van de installatie-DVD

1.1. Indien u überhaupt geen beeld krijgt, ook niet via de installatie-DVD:

- Start de computer op vanaf de DVD en druk op Esc of op de spatiebalk, zodra u het beginscherm ziet van de DVD. Nu krijgt u het gewoonlijk verborgen opstartmenu van de DVD te zien.

- Kies uw taal en druk dan op F6. Probeer op te starten met de kerneloptie nomodeset. Lukt dat niet, kies dan geen enkele van de gepresenteerde opties, maar druk op de Esc-toets, tik daarna in: xforcevesa en druk op Enter.

- Voer de installatie uit, start na installatie op met nomodeset of xforcevesa vanuit Grub (zie hieronder) en haal daarna direct alle actualiseringen binnen. Hopelijk lossen die het probleem op.

Beeld via de opstartopties van Grub

1.2. Verreweg de meeste videokaarten kunnen prima overweg met de kernelmodus-instelling (KMS) van Ubuntu en Linux Mint. In enkele gevallen echter niet. U kunt dan dit doen:

- U gaat eerst tijdelijk iets veranderen aan het Grubmenu (het menu van opstartlader Grub).

Krijgt u, voorafgaand aan het opstarten van uw computer, geen Grubmenu te zien? Druk dan bij het opstarten, direct na het verdwijnen van het BIOS-scherm, één keer op de Esc-toets. U krijgt dan alsnog het Grubmenu te zien.

- Selecteer de regel in het Grubmenu waarmee Linux Mint opstart. Druk NIET op Enter!

- Druk op de e-toets.

- Nu krijgt u de mogelijkheid, om de opstartopties eenmalig te wijzigen. Zoek de regel waarin ro quiet splash staat (meestal op het einde van de regel). Zet de cursor met de pijltjestoets vlak na ro quiet splash

Druk daarna een keer op de spatiebalk en tik vervolgens in: nomodeset

Voorbeeld: als quiet splash op het einde van de regel stond, wordt het einde van de regel nu dus:
ro quiet splash nomodeset

Druk nu de Ctrl-toets in en houd hem ingedrukt. Druk vervolgens op de x-toets.

De computer start nu eenmalig op met de optie "nomodeset". Let op: bij veel videokaarten valt u daardoor terug op het meest beperkte Vesa-stuurprogramma.

Als u nu beeld heeft, dan kunt u deze optie als volgt blijvend maken:

a. Open een terminalvenster.
(Een terminalvenster opent u zo: *Klik*)

b. Tik vervolgens in de terminal (gebruik kopiëren en plakken, om tikfouten te voorkomen):

xed admin:///etc/default/grub

Druk op Enter.

Verander de regel GRUB_CMDLINE_LINUX="" in:

GRUB_CMDLINE_LINUX="nomodeset"

c. Sla het tekstbestand op en sluit het.

d. Nu in de terminal (kopieer en plak):

sudo update-grub

Druk op Enter en tik desgevraagd uw wachtwoord in. In Ubuntu blijft dit geheel onzichtbaar, u ziet zelfs geen sterretjes wanneer u het intikt, dat hoort zo. In Mint is dit veranderd: u ziet wel sterretjes. Druk opnieuw op Enter.

e. Herstart uw computer wanneer hij klaar is met die bewerking. Het zou nu automatisch goed moeten gaan met het beeld.

Beeld via de herstelmodus

1.3. Start Ubuntu (of Linux Mint) op in de herstelmodus: kies met de pijltjestoets de tweede optie in het Grubmenu:
Geavanceerde opties voor Ubuntu

En vervolgens:
Ubuntu, with Linux xxxxxxx (recovery mode)

Druk op Enter.

Krijgt u, voorafgaand aan het opstarten van uw computer, geen Grubmenu te zien? Druk dan bij het opstarten, direct na het verdwijnen van het BIOS-scherm, de SHIFT-toets in (op sommige computers werkt alleen de linker-SHIFT-toets of alleen de rechter-SHIFT-toets), en hou die ingedrukt. U krijgt dan alsnog het Grubmenu te zien.

a. Kies in het herstelmenu, met de pijltjestoets de eerste optie:

resume Normale opstartprocedure hervatten

Druk op Enter.

U start dan door met wat voorzichtigere beeldinstellingen. Hopelijk is dat voldoende.

b. Biedt dit geen uitkomst? Herstart uw computer dan wederom in de herstelmodus, en kies dan de vierde optie:

failsafeX Opstarten in veilige grafische modus

Druk op Enter.

c. Biedt ook dit geen soelaas? ga dan door naar punt 1.4.

Beeld handmatig instellen (alleen voor gevorderden)

1.4. Tip voor gevorderden: als u totaal geen bureaublad te zien krijgt in Ubuntu of Linux Mint: forceer een ouderwets gevulde xorg.conf en verander de instellingen handmatig.

Een gevulde xorg.conf heeft gelukkig prioriteit boven de nieuwe autodetectie. Ook al zit xorg.conf niet meer standaard in Ubuntu en Linux Mint, u kunt hem wel nog steeds gewoon even aanmaken. Zo vult u hem:

- Druk bij het opstarten, direct na het verdwijnen van het BIOS-scherm, de linker-SHIFT-toets in, en hou die ingedrukt. U krijgt dan het Grubmenu te zien.

- start de computer op in de herstelmodus

- kies: root Terugvallen op terminal met rootbevoegdheid

- Eerst moet u het bestandssysteem lezen-schrijven aankoppelen. Tik in (let goed op de spaties, dit is een opdracht die makkelijk verkeerd wordt ingetikt!):

mount -n -o remount,rw /

Druk op Enter.

- tik daarna in: Xorg -configure
(let op de hoofdletter X en op de spatie tussen Xorg en -configure)
Nu maakt het systeem het volgende bestand: /root/xorg.conf.new

- beproef de instellingen door de aanwijzing te volgen die de terminal daarvoor geeft. Ziet u een grijs grafisch scherm + muispijl, dan is het goed. Sluit dit met Ctrl-alt-backspace.

- tik in: reboot

- herstart normaal.

- kopieer de inhoud van /root/xorg.conf.new naar /etc/X11/xorg.conf

- herstart de grafische omgeving (of doe een volledige herstart).

Dit geeft extra mogelijkheden voor handmatige instellingen. Maar xorg.conf is niet zo vol als vroeger; bijvoorbeeld de landinstelling van het toetsenbord staat er niet in. Het stuurprogramma voor de videokaart wel, en ook de monitorinstellingen. En dat zijn de belangrijkste.

Slecht beeld verbeteren

2. Hebt u slecht beeld in Linux Mint, vooral bij filmpjes? Of loopt uw werkomgeving weleens vast?

Probeer dan eens, of het uitzetten van de zwaar belastende visuele effecten helpt. De visuele effecten zijn de "gebruikelijke verdachte" bij allerlei beeldproblemen.

De visuele effecten schakelt u als volgt uit (punt 5).

Verkeerde schermresolutie verbeteren

3. Soms is het beeld in orde, maar is de schermresolutie (beeldverhouding) verkeerd. U kunt dat als volgt aanpakken:

Schermresolutie verbeteren voor videokaarten van Nvidia

3.1. Let op: het onderstaande geldt alleen voor Nvidia-videokaarten die draaien op de fabrieksdriver (het niet-vrije beperkt ondersteunde stuurprogramma van Nvidia zelf). Voor zover nodig, volg daarvoor eerst de aanwijzingen op deze pagina.

Het hulpprogramma nvidia-settings biedt u vele mogelijkheden om uw beeldscherm in te stellen. Als u het via het menu start (NVIDIA X Server Settings), dan zijn de wijzigingen niet blijvend: na herstart van uw computer zijn ze weg. Voor blijvende wijzigingen start u het programma daarom met rootrecht, via de terminal:

a. Open een terminalvenster.
(Een terminalvenster opent u zo: *Klik*)

b. Soms is er in uw persoonlijke map een bepaald instellingenbestand aanwezig voor uw beeldscherm. Als het er is, kan het voor problemen zorgen. Kopieer en plak daarom deze opdrachtregel in de terminal:

mv -v ~/.config/monitors.xml ~/Bureaublad

Druk op Enter. Daarmee hebt u het instellingenbestand, indien überhaupt aanwezig, verplaatst naar uw bureaublad (waardoor het is uitgeschakeld).

c. Tik vervolgens in de terminal (gebruik kopiëren en plakken, om tikfouten te voorkomen):

nvidia-settings

druk op Enter

Nu kunt u uw scherm(en) goed instellen, met dit praktische hulpprogramma van Nvidia zelf. In dat configuratieprogje doet u namelijk dit:

- Klik op "X Server Display Configuration" (linksboven, tweede van boven)

- Rechts in scherm: klik op tabblad Display (dat staat waarschijnlijk al open)

- Resolution: klik op de pijltjesknop achter "Auto"

- Kies de schermresolutie die u wil

- Klik op "Save to X Configuration File"

- Klik op "Afsluiten"

d. Herstart uw computer volledig. Nu moet de schermresolutie goed staan.

Let op: bij enkele apparatuurcombinaties kan het nodig zijn om na de bovenstaande ingreep, het hulpprogramma nvidia-settings uit te schakelen in de opstarttoepassingen (vinkje weghalen). Pas dan blijft de gekozen schermresolutie behouden na herstart.

Schermresolutie verbeteren met Lxrandr

3.2. Niet bedoeld voor Nvidia-videokaarten!

Let op: als u een Nvidia-videokaart bezit: sla dit over en gebruik de betere methode in punt 3.1.

U kunt proberen of u iets hebt aan het programma Lxrandr. U kunt Lxrandr als volgt installeren:

Open een terminalvenster.
(Een terminalvenster opent u zo: *Klik*)

Kopieer en plak de volgende opdrachtregel in de terminal:

sudo apt-get install lxrandr

Druk op Enter en tik desgevraagd uw wachtwoord in. In Ubuntu blijft dit geheel onzichtbaar, u ziet zelfs geen sterretjes wanneer u het intikt, dat hoort zo. In Mint is dit veranderd: u ziet wel sterretjes. Druk opnieuw op Enter.

Daarna kunt u Lxrandr starten via de terminal:

tik in:

lxrandr

Druk op Enter.

Schermresolutie verbeteren met xrandr

3.3. xrandr is een krachtig instrument. Het is zeker de moeite waard om te proberen of dit voor u de oplossing kan bieden voor uw beeldschermresolutie.

Een zeer uitgebreide Engelstalige pagina met instructies voor xrandr vindt u hier. Pagina verdwenen? Ik heb een kale-tekst-versie hier opgeslagen.

Verkeerde helderheid bij laptopschermen

4. Het kan gebeuren dat de helderheid van het scherm van uw laptop niet goed staat: te helder of juist te donker. Terwijl u die niet kunt veranderen met de Fn-toetsen.

Wat u dan kunt proberen is een stappenplan, bestaande uit de volgende zes methoden:

Helderheid: via de schuifbalk

4.1. Als u klikt (Xfce/Xubuntu: rechtsklikt) op het accupictogram in het systeemvak van uw werkbalk, dan ziet u onder andere een schuifbalk voor de helderheid. Probeer of u daarmee de helderheid kunt veranderen.

Als dat niet lukt, ga dan hieronder door met punt 4.2.

Helderheid: probeer het met de toepassing "light"

4.2. Wanneer het om een laptopscherm gaat, dan kunt u het eens proberen met de toepassing "light". En wel als volgt:
a. Open een terminalvenster.
(Een terminalvenster opent u zo: *Klik*)

b. Kopieer en plak de volgende opdrachtregel in de terminal:

sudo apt-get install light

Druk op Enter en tik desgevraagd uw wachtwoord in. In Ubuntu blijft dit geheel onzichtbaar, u ziet zelfs geen sterretjes wanneer u het intikt, dat hoort zo. In Mint is dit veranderd: u ziet wel sterretjes. Druk opnieuw op Enter.

c. b. Kopieer en plak de volgende opdrachtregel in de terminal:

sudo light -S 50

Druk op Enter.

(als u het intikt: de letter S is een hoofdletter!)

Dit zou de helderheid op 50 % moeten zetten. Verander het percentage naar believen (ga niet lager dan 10 en niet hoger dan 100).

Als dit geen effect heeft, ga dan door met punt 4.3.

Helderheid: voeg een parameter toe aan Grub

4.3. Het zou voldoende kunnen zijn om een bepaalde parameter toe te voegen aan Grub.

a. Open een terminalvenster.
(Een terminalvenster opent u zo: *Klik*)

b. Tik vervolgens in de terminal (gebruik kopiëren en plakken, om tikfouten te voorkomen):

xed admin:///etc/default/grub

Druk op Enter.

In het tekstbestand dat zich dan opent, zoekt u deze regel:

GRUB_CMDLINE_LINUX=""

Vervang die door de volgende regel:

GRUB_CMDLINE_LINUX="acpi_osi=Linux"

Sla het gewijzigde tekstbestandje op en sluit het.

c. Nu in de terminal:

sudo update-grub

Druk op Enter en tik desgevraagd uw wachtwoord in. In Ubuntu blijft dit geheel onzichtbaar, u ziet zelfs geen sterretjes wanneer u het intikt, dat hoort zo. In Mint is dit veranderd: u ziet wel sterretjes. Druk opnieuw op Enter.

d. Herstart uw computer. De Fn-toetsen voor de helderheid, zouden nu moeten werken. Indien niet: probeer het dan eens met nog een tweede parameter erbij, namelijk acpi_backlight=vendor.

De Grubregel wordt dan:

GRUB_CMDLINE_LINUX="acpi_osi=Linux acpi_backlight=vendor"

Vervolgens uiteraard weer:

sudo update-grub

En daarna weer een herstart.

Geen resultaat? Ga dan door met het volgende punt.

Helderheid: gebruik xbacklight

4.4. Soms helpt xbacklight, en wel als volgt.

a. Allereerst installeert u het programmaatje xbacklight:

Open een terminalvenster.
(Een terminalvenster opent u zo: *Klik*)

Tik in (kopieer en plak):

sudo apt-get install xbacklight

Druk op Enter en tik desgevraagd uw wachtwoord in. In Ubuntu blijft dit geheel onzichtbaar, u ziet zelfs geen sterretjes wanneer u het intikt, dat hoort zo. In Mint is dit veranderd: u ziet wel sterretjes. Druk opnieuw op Enter.

b. Voeg nu xbacklight toe aan uw opstarttoepassingen:

Zoekterm in het menu-zoekveld: opstart. Klik op Opstarttoepassingen.

Maak een nieuwe opstarttoepassing en noem hem Schermhelderheid.
De bijbehorende opdracht (opdrachtregel) is (kopieer en plak hem):

xbacklight -set 70

Klik op Toevoegen.

c. Herstart uw computer (volledige herstart: simpelweg af- en aanmelden volstaat soms niet). De helderheid zou nu meteen goed moeten staan na aanmelding in uw gebruikersaccount.

Werkt het nog niet? Ga dan door naar punt 4.4.

Werkt het wel, maar is het aanmeldvenster te donker? Zet Ubuntu dan op "automatisch aanmelden". Is dat geen optie, lees dan door bij punt d.

d. Om ook het aanmeldvenster op de juiste helderheid te krijgen, gaat u nu een scriptbestand maken.

Wederom in de terminal (kopieer en plak):

sudo touch /etc/lightdm/display-setup-script.sh

Druk op Enter.

e. Daarna:

xed admin:///etc/lightdm/display-setup-script.sh

Druk op Enter.

f. In het lege kladblokvelletje dat zich dan opent, kopieert en plakt u de volgende regels:

#!/bin/bash
xbacklight =70

(dit kan ook een ander getal zijn dan 70, want het is een percentage. Maar 70 is een redelijke standaard. U kunt desgewenst zelf een ander getal kiezen tussen de 0 en 100)

g. Sla het scriptbestand op en sluit het. Sluit ook Xed.

h. Nu gaat u het zojuist aangemaakte scriptbestand uitvoerbaar maken. In de terminal (kopieer en plak):

sudo chmod a+rx /etc/lightdm/display-setup-script.sh

Druk op Enter en tik desgevraagd uw wachtwoord in. In Ubuntu blijft dit geheel onzichtbaar, u ziet zelfs geen sterretjes wanneer u het intikt, dat hoort zo. In Mint is dit veranderd: u ziet wel sterretjes. Druk opnieuw op Enter.

i. Vervolgens wijzigt u de instellingen van uw beeldbeheer. Kopieer en plak de volgende tekst in de terminal:

xed admin:///etc/lightdm/lightdm.conf

Druk op Enter.

Onderaan in dat tekstbestand voegt u de volgende regel in (kopieer en plak):

display-setup-script=/etc/lightdm/display-setup-script.sh

Het wordt dus bijvoorbeeld (voorbeeld voor Lubuntu, met gebruiker Pjotr):

[Seat:*]
autologin-guest=false
autologin-user=pjotr
autologin-user-timeout=0
autologin-session=lightdm-autologin
display-setup-script=/etc/lightdm/display-setup-script.sh

Sla het gewijzigde bestand op en sluit het.

j. Herstart uw computer (volledige herstart: simpelweg af- en aanmelden volstaat niet).
De helderheid zou nu meteen goed moeten staan.

Helderheid: gebruik setpci

4.5. Wellicht zou setpci nog een oplossing kunnen bieden.

Open een terminalvenster.
(Een terminalvenster opent u zo: *Klik*)

Tik in (kopieer en plak):

lspci | grep -i vga

Druk op Enter. Hiermee ziet u precies welke videokaart u heeft, en ook (waar het nu om gaat) het BusID. Dat is het nummer waar de regel mee begint.

Het BusID bestaat uit vijf cijfers. Gebruik uw cijfercombinatie in de onderstaande terminalopdracht. Als voorbeeld: uitgaande van een BusID van 00:02.0 wordt het dit:

sudo setpci -s 00:02.0 F4.B=50

Let op: pas deze opdracht aan uw BusID aan!

Druk op Enter en tik desgevraagd uw wachtwoord in. In Ubuntu blijft dit geheel onzichtbaar, u ziet zelfs geen sterretjes wanneer u het intikt, dat hoort zo. In Mint is dit veranderd: u ziet wel sterretjes. Druk opnieuw op Enter.

Als het goed is, verhoogt dit de helderheid naar een betere stand (50).

Experimenteer ook eens met andere waarden dan 50, en kies de waarde die u het beste bevalt. 100 is maximum.

U kunt deze stand als volgt permanent maken, zodat die ook na herstart in stand blijft:

a. Open een terminalvenster.
(Een terminalvenster opent u zo: *Klik*)

b. Tik vervolgens in de terminal, om een bepaald bestand aan te maken (gebruik kopiëren en plakken, om tikfouten te voorkomen):

sudo touch /etc/rc.local

Druk op Enter.

c. Maak het nieuwe bestand daarna uitvoerbaar, als volgt:

sudo chmod +x -v /etc/rc.local

Druk op Enter.

d. Daarna:

xed admin:///etc/rc.local

Druk op Enter.

Nu opent kladblokje Xed zich, met een leeg tekstbestand. Kopieer en plak daarin de volgende regels (pas de setpci-regel aan uw eigen beeldscherm aan!):

#!/bin/sh -e
setpci -s 00:02.0 F4.B=50
exit 0

e. Sla het gewijzigde tekstbestand op en sluit het.

f. Herstart uw computer.

Helderheid: regel het met xrandr

4.6. De helderheid kunt u ook regelen met xrandr. Dat geschiedt dan op programmatuurniveau en niet op apparatuurniveau, dus het is een minder elegante oplossing. Maar soms is dit het enige middel wat u heeft.

Bepaal allereerst met welke video-uitgang uw beeldscherm is verbonden. Kopieer en plak daarvoor de volgende opdrachtregel in een terminalvenster:

xrandr | grep -w connected | cut -f1 -d" "

Bij mijn laptop geeft dat de volgende uitvoer:

eDP1

Dat is dus de video-uitgang op mijn laptop, die is verbonden met het scherm.

De helderheid (brightness) kunt u vervolgens instellen van 0.1 tot 1.0. Bij mijn laptop geeft deze terminalopdracht een prettige helderheid:

xrandr --output eDP1 --brightness 0.8

Helderheid van beeldscherm van enkele laptops

4.7. Enkele laptops kunnen na installatie van Linux Mint, standaard een veel te lage schermhelderheid hebben. Die moet u dan na elke nieuwe opstart, met de helderheidstoetsen weer terugzetten op een normale waarde.

Lastig, en dat kan beter. Ga daarvoor naar het instellingenscherm van het BIOS: tik op de desbetreffende F-toets direct nadat u het uw laptop hebt aangezet (bijvoorbeeld: F8 of F2). Zoek in het BIOS naar een instelling genaamd "Brightness Mode Control" (of iets dergelijks). Verander de waarde van "Auto" in "User Control".

Sla de wijziging op en verlaat het instellingenscherm van het BIOS. Nu zou u uw schermhelderheid blijvend op een normale waarde moeten kunnen zetten. Die ook na een herstart in stand blijft.

Videokaart van Intel: verhelp flikkerend beeld

5. Als u een videokaart heeft van Intel, dan zou u last kunnen hebben van flikkeringen in het beeld, wat kan komen door een fout in de Linux-systeemkern. U zou dat mogelijk als volgt kunnen verhelpen:

a. Open een terminalvenster.
(Een terminalvenster opent u zo: *Klik*)

b. Tik vervolgens in de terminal (gebruik kopiëren en plakken, om tikfouten te voorkomen):

xed admin:///etc/default/grub

Druk op Enter. U moet uw wachtwoord twee keer invullen, dat is normaal.

c. Voeg de volgende parameter toe aan de regel GRUB_CMDLINE_LINUX_DEFAULT:

intel_iommu=off

Dit is een voorbeeld van hoe het er dan uit zou moeten zien (als u geen andere eigen parameters hebt toegevoegd):

GRUB_CMDLINE_LINUX_DEFAULT="quiet splash intel_iommu=off"

c. Sla het tekstbestand op en sluit het.

d. Nu in de terminal (kopieer en plak):

sudo update-grub

Druk op Enter en tik desgevraagd uw wachtwoord in. In Ubuntu blijft dit geheel onzichtbaar, u ziet zelfs geen sterretjes wanneer u het intikt, dat hoort zo. In Mint is dit veranderd: u ziet wel sterretjes. Druk opnieuw op Enter.

e. Herstart uw computer wanneer hij klaar is met die bewerking. Het zou nu automatisch goed moeten gaan met het beeld.

Let op: deze instelling zou problemen kunnen veroorzaken wanneer u werkt met virtuele machines, zoals met VirtualBox en VMware.

Nog meer tips?

6. Wilt u meer tips en trucs? U vindt er nog veel meer op deze webstek!

Zoals deze:

Maak uw Linux Mint sneller

Maak Linux Mint veilig schoon

Vermijd 10 fatale vergissingen

Op de inhoud van deze webstek is een Creative Commons-licentie van toepassing.

Algemeen voorbehoud en uitsluiting aansprakelijkheid

Terug naar de thuispagina